Sản phẩm Ramsar – Tinh hoa bản địa
Đất ngập nước đang làm giàu cuộc sống con người thông qua việc cung cấp các dịch vụ hệ sinh thái – hoàn toàn miễn phí như thực phẩm, dược liệu, lọc nước, cung cấp nước… Cộng đồng, đặc biệt là nhóm yếu thế và dễ bị tổn thương, trải qua cuộc sống hàng ngày mà gần như không thể tách rời khỏi tài nguyên thiên nhiên đất ngập nước. Tuy nhiên, chỉ những dịch vụ hữu hình như cá, thực vật, nước mới được con người cảm nhận, trong khi nhiều dịch vụ khác như kiểm soát lũ lụt hay hấp thụ CO2, điều tiết vi khí hậu bị bỏ qua. Chình vì vậy, các giá trị thực sự của đất ngập nước vẫn bị đánh giá thấp hơn nhiều so với những lợi ích mà chúng mang lại.
Ramsar được hiểu là Khu đất ngập nước có tầm quan trọng quốc tế, được thành lập vào năm 1971 tại thành phố Ramsar của Iran. Hiện tại đã có 2.434 khu Ramsar trên thế giới được thành lập với hơn 172 quốc gia thành viên. Vườn Quốc gia U Minh Thượng được công nhận là khu Ramsar thứ 8 của Việt Nam và thứ 2.228 trên thế giới. Với diện tích vùng lõi là 8.038 ha và vùng đệm chiếm 14.192 ha, khu vực này là nhà của nhiều loài sinh vật gồm 203 loài côn trùng, 187 loài chim, 37 loài cá, 32 thú và 243 loài thực vật có mạch. Ngoài ra, U Minh Thượng có trữ lượng than bùn lớn khoảng 3.231,33 ha, độ dày từ 0,3 – 1,3m kết hợp với thảm thực vật phong phú đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc trữ lượng nước tự nhiên rất lớn vào mùa mưa giảm ngập cục bộ và rửa mặn vào mùa khô.
Mặc dù việc trở thành khu Ramsar đã và đang mang lại nhiều lợi ích trong công tác bảo tồn đa dạng sinh học nhưng vẫn chưa cho thấy sự thay đổi tích cực đáng kể đối với sinh kế của địa phương. Đặc biệt, trong bối cảnh khí hậu thay đổi thất thường, xảy ra nhiều hạn hán hoặc lũ lụt và quy luật mưa – nắng diễn ra bất thường dẫn đến nhiều loại cây trồng của người dân địa phương đang “chết khát” trong mùa khô, trong khi một số khu vực đang phải chịu thiệt hại không thể phục hồi do mưa lớn và ngập lụt. Những khó khăn trên đã thúc đẩy những hành vi săn bắt động vật hoang dã trái phép của người dân địa phương.
Do đó, “Nhãn Ramsar” được phát triển với mong muốn cải thiện sinh kế hiện tại của địa phương chuyển sang mô hình sinh kế dựa vào hệ sinh thái, sản phẩm tạo ra với thương hiệu “nhãn Ramsar” mang ý nghĩa về sản phẩm sạch, thân thiện với môi trường và tính chất đặc trưng bản địa. Nhu cầu tiêu thụ sản phẩm an toàn ngày càng tăng, điều này làm cũng làm tăng giá trị của sản phẩm nhãn Ramsar, tạo thêm thu nhập cho người dân địa phương, thích ứng với biến đổi khí hậu, giảm áp lực lên công tác bảo tồn và nâng cao nhận thức của cộng đồng về giá trị thực sự của Ramsar.